رسول الله صلى الله علیه و آله : مَن أحیَا اللَّیالِیَ الأَربَعَ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ : لَیلَةَ التَّروِیَةِ ، ولَیلَةَ عَرَفَةَ ، ولَیلَةَ النَّحرِ ، ولَیلَةَ الفِطرِ .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

 هر كس این چهار شب را شب زنده دارى كند، بهشت براى او واجب است: شبِ ترویه، شب عرفه، شب عید قربان و شب عیدفطر.

کتاب «حج و عمره در قرآن و حدیث»  ، صفحه 343

الإمام الباقر علیه السلام : لَمّا أقبَلَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله مِن مُزدَلِفَةَ مَرَّ عَلى جَمرَةِ العَقَبَةِ یَومَ النَّحرِ ، فَرَماها بِسَبعِ حَصَیاتٍ ، ثُمَّ أتى إلى مِنى ، وذلِكَ مِنَ السُّنَّةِامام باقر علیه السلام :

 رسول خدا صلى الله علیه و آله چون از مزدلفه آمد ، روز عید قربان بر جمره عقبه گذشت وهفت سنگ بر آن زد، سپس به منى آمد واین از سنّت است.

کتاب«حج و عمره در قرآن و حدیث» ، صفحه 355

در سال 1372 هجری شمسی كه با عده‎ای از دوستان به حج تمتع مشرف شده بودیم، در روز یازدهم ذیحجه 1413 هجری قمری مطابق با 11/3/1372 هجری شمسی، مجلس روضه‎ای در چادر كاروان ما برگزار شد كه بسیار با معنویت بود. چند ماه پس از بازگشت از سفر حج یكی از دوستان كه راضی نیست نامش در كتاب آورده شود جریانی را كه در آن جلسه برایش اتفاق افتاده بود با مقدمه‎ای برایم چنین نقل نمود:

شب نهم از شب‎های متبرك و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در این شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. براى شب عرفه چند عمل وارد شده است:

1- دعایی که با با این عبارت آغاز می‎شود، خوانده شود اَللّهُمَّ یا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى وَ مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوى وَ عالِمَ كُلِّ خَفِیَّةٍ وَ مُنْتَهى كُلِّ حاجَةٍ یا مُبْتَدِئاً كه روایت شده هر كس آن را در شب عرفه یا در شب‎هاى جمعه بخواند خداوند او را بیامرزد.

2- [به نقل كفعمى ] تسبیحات عشر را كه در اعمال روز عرفه آمده است را هزار مرتبه خوانده شود .

3- دعاء اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَیَّاَ را كه در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است، خوانده شود.

4- زیارت امام حسین علیه السلام .

اعمال روز عرفه

روز نهم روز عرفه و از اعیاد عظیمه است اگرچه به اسم عید نامیده نشده است . عرفه روزى است كه حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره های جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و رانده‎تر و خشمناك‎ترین اوقات خواهد داشت و روایت شده كه حضرت امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید كه از مردم تقاضای کمک مى‎نمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مى‎كنى؟ حال آن كه در این روز امید مى‎رود که بچه‎هاى در شكم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.

بمناسبت 25 ذی القعده روز دحو الارض

روز بیست و پنجم ماه ذیقعده، هم‏ زمان با دحوالارض یعنی گسترش یافتن زمین است.

امام رضا علیه‏السلام فرمودند: «حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهماالسلام در شب 25 به دنیا آمده‏اند»

همچنین این روز به عنوان روز قیام امام زمان مهدی موعود (عج) معرفی شده است. روز دحوالارض، جزو چهار روز معروفی است که روزه گرفتن آن پاداش فراوان داشته و ثواب هفتاد سال روزه گرفتن دارد.

# معنای دحوالارض

«دَحو» به معنای گسترش و همچنین به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی‏اش است. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز پیدایش زمین، آب تمام سطح  این کره خاکی را فراگرفته بود. به تدریج خشکی‏ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‏تر شدند. زمین در آغاز به صورت پستی‏ها و بلندی‏ها یا شیب‏های تند و غیرقابل سکونت بود. اندک اندک زمین‏هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشاورزی به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نامگذاری ‏می‏شود.

# اعمال معنوی این روز

زمین، محل زندگی انسان و تمام موجوداتِ زنده است، که با تمام ویژگیهایش، نشانه‏ای از نشانه‏های خداوند متعال به شمار می‏آید که آن را ابتدا خلق و سپس گسترانیده است.

1. روزه گرفتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

2. احیا و شب‏زنده‏داری شب دحوالارض که مساوی با یک ‏سال عبادت است.

3. ذکر و دعا و مناجات.

4. غسل مستحبی به نیت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص این روز.

در قرآن کریم نیز به روز دحوالارض اشاره شده است. 

«والارض بعد ذلک دحاها؛ و زمین را بعد از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش داد» (نازعات/30).

بر اساس نظر بیشتر مفسران، منظور از «دَحاها» در این آیه، همان دحوالارض است.

# دعای روز دحوالأرض

یکی از برنامه‏های روز مبارک گسترده شدن زمین، خواندن دعای ویژه این روز است. در بخشی از این دعا، به مسئله دحوالأرض چنین اشاره شده است:

«ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی، از تو می‏خواهم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ نمودی، هر گرفتاری و مشکلی را برطرف سازی».

فرآوری : زهرا اجلال دحو الارض، مطابق با بیست و پنجم ماه ذوالقعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید. به نظر برخی از مفسران، آیه 30 سوره نازعات (والارض بعد ذلک دحاها) به همین واقعه اشاره دارد. گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز رخ داده اند که اهمیت آنرا دوچندان نموده اند؛ از جمله: • میلاد ابوالانبیاء حضرت ابراهیم علی نبینا و آله و علیه السلام . • میلاد حضرت عیسی مسیح علیه السلام . • خروج رسول اکرم صلی الله علیه و آله از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجة الوداع. در این سفر وجود مقدس امیرالمۆمنین و حضرت زهرا سلام الله علیهما و نیز تمامی همسران و بسیاری از اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز ایشان را همراهی می‌کردند. • در روایتی نیز آمده است که قائم(عج) در همین روز قیام خواهد کرد. روز دحوالارض از چهار روزی است كه در تمام سال به فضیلت روزه گرفتن، ممتاز است و در روایتى آمده است كه روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است ؛ و در روایت دیگر كفاره هفتاد سال است و هر كه این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت بسر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود ؛ و هر چه در میان آسمان و زمین وجود دارد براى كسی كه در این روز روزه‏دار باشد استغفار می‌كنند اعمال شب و روز دحو الارض 1- روزه روز دحوالارض از چهار روزی است كه در تمام سال به فضیلت روزه گرفتن، ممتاز است و در روایتى آمده است كه روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است؛ و در روایت دیگر كفاره هفتاد سال است و هر كه این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت بسر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود؛ و هر چه در میان آسمان و زمین وجود دارد براى كسی كه در این روز روزه‏دار باشد استغفار می‌كنند. و این روزى است كه رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در این روز اجر بسیارى است و از براى این روز به غیر از روزه و عبادت و ذكر خدا و غسل دو عمل وارد است.   2- نماز و آن دو ركعت در وقت چاشت است. به این ترتیب که : نمازى كه در كتب شیعه قُمیّین روایت شده و آن دو ركعت است در وقت چاشت در هر ركعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره وَالشَّمْسِ بخواند و بعد از سلام نماز بخواند: لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلىِّ الْعَظیمِ جنبش و نیروئى نیست جز به خداى والاى بزرگ پس دعا كند و بخواند:یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنى عَثْرَتى یا مُجیبَ اى نادیده گیر لغزشها، نادیده گیر لغزشم را اى اجابت كننده الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتى یا سامِعَ الاْصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتى دعاها اجابت كن دعایم را اى شنواى صداها بشنو صدایم را وَارْحَمْنى وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتى وَما عِنْدى یا ذَاالْجَلالِ وَالاْكْرامِ و به من رحم كن و از گناهانم و آنچه بدى دارم درگذر اى صاحب جلالت و بزرگوارى .(مفاتیح الجنان)   نماز یک شنبه ماه ذی القعده را هم فراموش نکنید! سیدبن طاووس روایتی نقل کرده که ذی القعده محل اجابت دعاست و در وقت شدت و در روز یکشنبه این ماه نمازی است با فضیلت بسیار از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده که خلاصه اش این است هر کس بجا آورد توبه اش مقبول، گناهانش آمرزیده شود . با ایمان بمیرد و دینش گرفته نشود، قبرش گشاده و نورانی گردد، والدینش از او راضی گردند و مغفرت شامل حال او و والدین و ذریه اش گردد. توسعه رزق پیدا کند، ملک الموت هنگام مردن با او مدارا کند. روز یکشنبه غسل کند و چهار رکعت نماز گزارد: در هر رکعت حمد یک مرتبه و قل هو الله احد سه مرتبه و معوذتین یک مرتبه پس استغفار کند هفتاد مرتبه و ختم کند استغفار را به لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم وبگوید یا عزیز یا غفار اغفرلی ذنوبی وذنوب المومنین والمومنات فانه لا یغفرالذنوب الا انت  زیارت حضرت امام رضا علیه السلام كه بهترین و با فضیلت‌ترین عمل مستحبی این روز است.   3- انجام غسل به نیت روز دحو الارض  

کلام آخر فرصت‌های معنوی در زندگی بشر ، نعمت هایی هستند که جسم و روح آنان را نوازش می دهدو موجبات شادمانی و ارامش را فراهم می سازد. دحو الارض نیز از همین گونه است. پس قدر این فرصت طلایی را بدانیم که رسول خدا فرمود :  " اِنَّ لِرَبِّکُمْ فی ایامِ دَهْرِکُمْ نََفَحاتٌ فَتَعَرَّضُوا لَها لَعَلَّهُ اَن یصیبَکُمْ نَفْحَةٌ مِنْها فَلا تَشْقَوْنَ بَعْدَها اَبداً "  همانا در طول زندگی شما نسیم‌هایی از سوی پروردگارتان می‌وزد. هان! خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود که برای همیشه بدبختی از شما دور بماند. " (سیوطی، جامع الصغیر، ج 1، ص 95)  

منابع :

سایت حوزه

سایت اندیشه قم

سایت صراط مستقیم 

امروز که سر بر حرمت می آیم

انگار تمام عشق کامل شده است

ای ضامن آهو! به غریبی سوگند

دل کندن ازاین ضریح مشکل شده است

امام هشتم شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) روز یازدهم ذیقعده سال 148 هـ. ق در مدینه دیده به جهان گشود.

دوران امامت آن حضرت 20 سال بود که با سه تن از حکمرانان مستبدّ عباسی، یعنی هارون (ده سال)، امین (پنج سال) و مأمون (پنج) سال معاصر بود.

امام رضا علیه السلام در آخر ماه صفر سال 203 هـ. ق در سن 55 سالگی توسط مأمون مسموم شد و در سناباد نوقان که امروزه یکی از محلات مشهد مقدس محسوب می شود به شهادت رسید و در محل مرقد فعلی به خاک سپرده شد.

امام رضا علیه السلام به واسطه عبدالعظیم حسنی پیامی را برای مسلمانان دارند. می فرمایند : «أَبْلِغْ عَنِّی أَوْلِیَائِیَ السَّلَام‏»سلام مرا به شیعیان و دوستان ما برسان.  «وَ قُلْ لَهُمْ» به آنها بگو «لَا یَجْعَلُوا لِلشَّیْطَانِ عَلَى أَنْفُسِهِمْ سَبِیلا»راه شیطان را در خودشان باز نكنند. (مستدرك،ج9،ص102)

این ماهواره راه شیطان است. این سی‌دی راه شیطان است. این رفیق راه شیطان است. این كتابی كه آمد راه شیطان است. این علایقی كه با فلانی پیدا كردی این راه شیطان است.

«لَا یَجْعَلُوا لِلشَّیْطَانِ عَلَى أَنْفُسِهِمْ سَبِیلا»  یعنی شیطان را در روحشان نفوذ ندهند. از طریق علایق شخصی، كتاب، فیلم، مجله، دوست و غیره.

مال حرام! یك درآمد حرام است. این درآمد حرام برای شیطان است. چون درآمد حرام هم خودت را خراب می‌كند، هم نسل تو را. «كَسْبُ الْحَرَامِ یَبِینُ فِی الذُّرِّیَّةِ» (كافی،ج5،ص124)

باید توجه داشت كه فضایل زیارت امام هشتم(علیه‎السلام) به عناوین پانزده‎گانه مذكور محدود نمى‎شود و زیارت آن حضرت فضایل بسیارى دیگر نیز دارد كه در این مختصر نمى‎گنجد.

امام رضا(علیه‎السلام) فرمود:

هر كس به زیارت من رهسپار شود و عارف به حق من باشد، دعایش مستجاب و گناهانش بخشوده مى‎شود.

هر كس مرا در این بقعه زیارت كند مثل كسى است كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) را زیارت كرده باشد. در روز قیامت من و آباء گرامى‎ام شفیع او خواهیم بود.

و هذه البقعة روضة من ریاض الجنة و مختلف الملائكة لایزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الى ان ینفخ فى الصور.(1)

بارگاه من باغى از باغ‎هاى بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است كه مرتبا فوج فوج تا روز قیامت از آسمان نزول مى‎كنند و فوجى دیگر به آسمان صعود مى‎نمایند.

برگرفته از بحارالانوار، ج 102، ص 44 .

برای مشرف شدن به حرم حضرت علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) نكات و موارد متعددی در روایات ذكر شده است و بزرگان دین هم هر كدام نكات خاص و ویژه‌ای را عمل می‌نموده‌اند كه در اینجا به بخشی از آنها اشاره می‌شود.

آنچه مسلم است این كه زائر بر اساس توان نسبت به انجام این اعمال اقدام می‌نماید.

1ـ اولین نكته‌ای كه اینجا لازم است به آن اشاره شود، این است كه موقعی كه كسالت دارید یا خسته هستید و یا در حال و هوای دعا نیستید به زیارت نروید. اول خودتان را آماده كنید، بعد مشرف شوید.

2ـ با رعایت نكته فوق، با آرامش، بدون توجه به اطراف و یا صحبت‌های غیر ضروری با اطرافیان، با توجه كامل قلب به حضرت رضا(علیه‌السلام) به طرف حرم حركت كنید.

3ـ گفتن ذكر «استغفرالله ذاالجلال و الاكرام من جمیع الذنوب و الاثام» در بین راه، یعنی از محل اقامت تا ورودی صحن مطهر.

4ـ وقتی می‌خواهید پایتان را داخل صحن بگذارید چون فضا عوض می‌شود ذكر هم عوض می‌شود. در صحن آرام آرام به طرف حرم حركت كنید و ذكر شریف «لا اله الا الله» را تكرار كنید تا آن كه به روضه مقدسه برسید.

5ـ با احترام در ورودی روضه مقدسه بایستید. وقتی اذن دخول را خواندید و رقت قلبی به شما دست داد و اشكتان جاری شد و یا حالتان تغییر كرد، بدانید كه این علامت رخصت و اجازه ورود به روضه است.

6ـ سجده كردن حرام است ولی عتبه‎بوسی مستحب مؤكد است.

7ـ هنگام رویت ضریح مطهر و قدم برداشتن در روضه منوره بهتر است ذكر شریف «الله اكبر» را بگویی، البته با رعایت احترام و ادب.

8ـ اگر مزاحمتی برای زائران حضرت به وجود نمی‌آید تا حد امكان به ضریح نزدیك شوید و زیارت‎های وارده را بخوانید. اگر امكانش نیست، اصرار نداشته باشید، چرا كه آزار نرساندن به زائران حضرت، واجب‌تر است.

9ـ بهتر است زیارت حضرت رضا(علیه‌السلام) و دعاها را از روی مفاتیح یا كتب معتبر موجود در حرم بخوانید.

10ـ اگر ناراحتی و مشكلی ندارید، ایستاده و با صدای آرام زیارت را بخوانید تا موجب سلب حضور قلب از دیگران نشوید. به خاطر رعایت ادب و احترام در محضر حضرت، از دعوت دیگران به فرستادن صلوات با صدای بلند خودداری كنید.

11ـ پس از خواندن زیارت، در صورت امكان به بالای سر حضرت بروید و به نیابت از حضرت ولی عصر(عج) نماز زیارت را بخوانید. اگر فرصت دارید دو ركعت نماز زیارت بخوانید كه در ركعت اول بعد از حمد، سوره یس، و در ركعت دوم سوره الرحمن خوانده می‎شود و یا دو ركعت نماز مانند نماز صبح بخوانید با نیت نماز زیارت.

التماس دعا

ماه رمضان که بهترین حال شماست / در سیر و سلوک حق پر و بال شماست

در نبرد بین امام هادى علیه‏السّلام و خلفایى كه در زمان ایشان بودند، آن كس كه ظاهراً و باطناً پیروز شد، حضرت هادى علیه‏السّلام بود؛ این باید در همه‏ بیانات و اظهارات ما مورد نظر باشد.

در زمان امامت آن بزرگوار، شش خلیفه، یكى پس از دیگرى، آمدند و به درَك واصل شدند. آخرین نفر آنها، «معتز» بود - همان‏طور كه امام پیش‌بینی فرمودند - كه حضرت را شهید كرد و خودش هم به فاصله‏ كوتاهى مُرد. این خلفا غالباً با ذلت مُردند؛ یكى به ‏دست پسرش كشته شد، دیگرى به دست برادرزاده‏اش و به همین ترتیب بنى‏عباس تار و مار شدند؛ به عكسِ شیعه. شیعه در دوران حضرت هادى و حضرت عسگرى علیهماالسّلام و در آن شدت عمل حکام، روز به ‏روز وسعت پیدا كرد و قوى‏تر شد.

ویژگی‌هاى زندگى امام هادى علیه السلام

مقام امامت، بعد از امام جواد علیه السلام به پسرشان ابوالحسن، امام على بن محمّد علیه السلام رسید؛ زیرا همه خصلت‌هاى امامت در او جمع بود و وجودش سرشار از فضایل و مناقب بود و هیچ كس جز او نبود كه مقام پدرش به او ارث برسد، به علاوه پدرش امام جواد علیه السلام با تصریح و با اشاره، امامت و جانشینى آن حضرت را بعد از خودش بیان فرمود.